Keltische spiritualiteit  Ian Bradley

De vertaling van dit veel geroemde boek van Ian Bradley over de Keltisch-christelijke traditie heeft ooit als titel meegekregen Keltische spiritualiteit. De veelzeggende ondertitel luidde: een oud geloof met perspectieven voor de toekomst. Voor deze titel was natuurlijk veel te zeggen gezien de huidige belangstelling voor spiritualiteit, maar het is wellicht aardig om te weten dat de oorspronkelijke Engelse titel luidde The Celtic way. Deze terminologie van de weg geeft mijns inziens beter weer waar het in deze traditie eigenlijk om gaat.

Bradley schetst in een zestal hoofdstukken de wezenlijke aspecten van deze traditie. Het eerste hoofdstuk is historisch van aard. Hij geeft een overzicht van de ietwat chaotische stoet van heiligen en geleerden uit Ierland die uiteindelijk overvleugeld werden door het Romeinse christendom. Hij vertelt over Patrick en Brigid, Columba en Columbanus, de kloosters van Iona en Lindisfarne met de synode van Whitby als keerpunt.

Het tweede hoofdstuk concentreert zich op de specifieke bijdrage van het Keltisch christendom aan het voortbestaan van kerk en wereld. Bradley ziet deze bijdrage in de grote hoeveelheid gebeden, gedichten en kunstwerken die alle getuigen van de aanwezigheid en bescherming van God. St Patrick’s Breastplate is hier een sprekend voorbeeld van. Er spreekt een intiem en tegelijk kosmisch godsbesef uit, de overtuiging dat de aanwezigheid van God door heel de schepping te vinden is. Hij benoemt dit als panentheïsme. God valt niet samen met de wereld, maar staat er ook niet geheel los van. Dit besef van aanwezigheid en bescherming tegen de kwade machten klinkt ook door in de zogenaamde caims of cirkelgebeden.

Het derde hoofdstuk staat stil bij de goedheid van de natuur. Er is een christelijke traditie die vooral uitgaat van zondeval, erfzonde en verzoening. De Keltische heeft een positievere kijk op mens en wereld en ziet deze niet zozeer als in zijn geheel aangetast door de zonde, maar veeleer als incompleet en nog niet tot volheid gekomen. Het gaat hier om een scheppingsgerichte spiritualiteit waarin de goedheid van de mens wordt benadrukt. Deze traditie sluit zeker haar ogen niet voor het kwaad, maar is holistisch en positief ten opzichte van mens en wereld.

Het vierde hoofdstuk besteedt aandacht aan de monniken en pelgrims die het hart uitmaken van deze traditie. Een ascetische en communale traditie van zoekers en zwervers.
Veel aandacht is er voor de waarde van de gemeenschap en de kloosters. In een later boek Colonies of heaven zal Bradley verder uitwerken wat wij kunnen leren van dergelijke open gemeenschappen als het gaat om kerk zijn in de 21ste eeuw. Hier staat hij stil bij de traditie van kloosterlingen, soulfriends en bovenal pelgrims. Een dynamische wijze van geloven en leven.

Het vijfde hoofdstuk gaat in op de waarde van de verbeeldingskracht. Deze traditie blinkt niet uit in academisch getheoretiseer maar in aandacht voor de waarde van poëzie en verbeeldingskracht, voor zintuiglijkheid, verwondering, symboliek, voor beelden en verhalen. Het is de traditie van barden, dichters en handwerkslieden, van hoogkruisen en manuscripten.

In het laatste hoofdstuk geeft Bradley nog een aantal sporen aan waarin de Keltisch christelijke traditie doorwerkt in de wereld van vandaag met aandacht onder meer voor de huidige Iona Community met haar aandacht voor gemeenschap, liturgie en maatschappelijke betrokkenheid. Hij eindigt zijn boek met de inmiddels bij wijze van samenvatting met de inmiddels beroemde drie ‘P’s van Presence, Poetry en Pilgrimage. Een waardevol boek voor wie zich wil oriënteren. met een fraaie nieuwe omslag. Een aanrader om te lezen en cadeau te geven.